2,8 miliarda euro z UE zmienia oświatę w Polsce

Zostało utworzonych m.in. 3,5 tys. nowych ośrodków wychowania przedszkolnego dla ponad 110 tys. dzieci w wieku 3-5 lat. W planach jest kolejnych 1200 ośrodków.

- Polski system edukacji z powodzeniem wykorzystuje przełomowy i efektywny czynnik rozwoju, jakim są fundusze europejskie. Przyniosły one prawdziwą zmianę w  systemie polskiej edukacji - podkreślała minister edukacji narodowej Krystyna Szumilas podczas dzisiejszej konferencji: Zmieniamy oświatę - fundusze europejskie w latach 2007-2013 oraz w ramach nowej perspektywy finansowej 2014-2020 (14-15 listopada 2012 r.).

Unia to rozwiązania systemowe

Celem konferencji jest podsumowanie dotychczasowych działań we wdrażaniu funduszy europejskich w latach 2007-2013 oraz debata nad ich rolą i planami w ramach nowej perspektywy finansowej na lata 2014-2020. Patronat nad konferencją organizowaną przez Instytut Badań Edukacyjnych objęły minister edukacji narodowej Krystyna Szumilas oraz minister rozwoju regionalnego Elżbieta Bieńkowska.

Minister edukacji narodowej poinformowała, że unijne środki pomogły MEN wypracować rozwiązania systemowe, które przyczyniły się do podniesienia jakości kształcenia i zarządzania oświatą. Łącznie na wzmocnienie edukacji w perspektywie finansowej 2007-2013 możemy wykorzystać 2,8 mld euro. Z czego na komponent centralny około 800 mln euro (prawie 3 razy więcej niż w latach 2004-2006).

Zadania w obszarze edukacji realizowane są przede wszystkim w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Program na lata 2007-2013 obejmuje działania realizowane w ramach Priorytetu III "Wysoka jakość systemu oświaty" oraz Priorytetu IX "Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach".

Środki europejskie przeznaczone zostały na projekty systemowe, wspierające zmiany w systemie kształcenia i podnoszenie jakości kształcenia. - Zmieniając polską szkołę zaczęliśmy od zmiany podstawy programowej nauczania, od postawienia na rozwój kompetencji kluczowych i od zmiany sposobu pracy z uczniem. Wprowadziliśmy zasadę indywidualnego podejścia do potrzeb ucznia na każdym poziomie kształcenia - minister wymieniała dziedziny, które ulegają dużej zmianie.

Przedszkola i nauczanie indywidualne

Fundusze europejskie zostały wykorzystane m.in. na upowszechnienie edukacji przedszkolnej, na którą przeznaczono 1,5 mld zł. Zostało utworzonych około 3,5 tys. nowych ośrodków wychowania przedszkolnego (dla ponad 110 tys. dzieci w wieku 3-5 lat), w planach jest kolejnych 1200 ośrodków.

Wśród innych obszarów zmienianych dzięki wsparciu funduszy europejskich minister edukacji narodowej wymieniła indywidualizację procesu nauczania i wychowywania uczniów klas I-III szkoły podstawowej, na którą zostało przeznaczonych 437 mln zł; wsparcie otrzymało ponad 500 tys. dzieci w blisko 8 tys. szkół.

- Docelowo objętych będzie 10 tys. szkół. Każda szkoła, która będzie chciała uczestniczyć w tym projekcie, będzie miała taką możliwość - poinformowała minister.

Natomiast na wsparcie systemu pracy z uczniem zdolnym przeznaczono 22 mln zł.

Profesjonalni nauczyciele

Dzięki środkom UE zmodernizowano także system egzaminów zewnętrznych. Przeszkolono 30 tys. nauczycieli egzaminatorów. Przeprowadzono dwa próbne egzaminy maturalne z matematyki, w których wzięło 800 tys. uczniów. Tworzony jest bank zadań na potrzeby egzaminu maturalnego.

55 mln zł ze środków unijnych zostało przeznaczonych na stworzenie nowoczesnego systemu wspierania szkół i placówek. Powstał nowy system nadzoru pedagogicznego, który nie koncentruje się na badaniu dokumentacji szkolnej, ale  na ocenie sposobu, w jaki szkoła spełnia swoje zadania wychowawcze i edukacyjne.

Nadzór bierze pod uwagę zdanie rodziców, uczniów, nauczycieli, kadry zarządzającej, a w jego wyniku powstają rekomendacje niezbędne do udzielenia jej odpowiedniego wsparcia - podkreślała minister Szumilas, dodając, że w najbliższych planach jest przeszkolenie w zakresie nadzoru i ewaluacji wewnętrznej  1400 pracowników nadzoru pedagogicznego, 3 tys. nauczycieli i 20 tys. dyrektorów.

- Tworzymy nowoczesny system wspierania szkół i placówek, opierając go na kompleksowym wspomaganiu szkół. Chcemy, żeby nauczyciele wiązali swój rozwój zawodowy z potrzebami konkretnej placówki, konkretnej grupy uczących się w niej dzieci. Placówki doskonalenia, biblioteki pedagogiczne, poradnie psychologiczno-pedagogiczne połączą wysiłki w celu kompleksowego wspierania szkół i placówek - wymieniała minister.

Poza projektem systemowym o wartości 55 mln zł, który tworzy podwaliny  nowego systemu wspomagania MEN przeznaczyło 167 mln zł na pierwsze pilotażowe, kompleksowe programy otoczenia opieką konkretnych szkół - dzięki temu działania obejmą  20 proc. polskich szkół  to znaczy 5 440 szkół i 400 przedszkoli.

Wsparcie dla szkół zawodowych

174 mln zł przeznaczono na szkolenia dla nauczycieli kształcenia zawodowego, w tym 100 mln zł - na przeszkolenie 7 tys. przyszłych nauczycieli kształcenia zawodowego oraz 1400 nauczycieli edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Na poziomie regionalnym zakontraktowano 378 mln zł na doskonalenie zawodowe, którym objęto 62 tys. nauczycieli.

2,2 mld zł ze środków UE przeznaczono na reformę szkolnictwa zawodowego. Opracowano nowe podstawy programowe kształcenia w zawodach i nową formułę egzaminu zawodowego, w tym egzaminów zawodowych on-line. Wsparciem objęto ponad 7 tys. szkół zawodowych. 10 tys. uczniów szkół zawodowych skorzystało ze staży zawodowych w innych krajach Unii Europejskiej.

Obecna na konferencji minister rozwoju regionalnego Elżbieta Bieńkowska podkreśliła, że fundusze wspierają wiele działań oświatowych: od przedszkoli po koła zainteresowań w szkołach. Do najważniejszych zmian zachodzących w systemie oświaty dzięki wsparciu EFS z pewnością należy zmniejszenie nierówności w upowszechnieniu edukacji przedszkolnej.

Projekty realizowane ze środków EFS przyczyniły się do wzrostu poziomu upowszechnienia edukacji przedszkolnej. Udział dzieci w wieku 3-6 lat uczestniczących w edukacji przedszkolnej wzrósł z poziomu 53,7% w 2004 r. do 73,4% w 2011 r. Widoczne zmiany odnotowano szczególnie na obszarach wiejskich, gdzie w 2004 r. zaledwie co szóste dziecko w wieku 3-5 lat uczęszczało do przedszkola - podczas gdy dziś już co drugie.

Ze szkoły w dorosłe życie

Z jej punktu widzenia do głównych wyzwań stawianych przed EFS w obszarze oświaty w latach 2014-2020 należy zaliczyć silniejsze powiązanie wiedzy i kompetencji, w jakie wyposaża osoby młode system oświaty, z potrzebami gospodarki; położenie większego nacisku na kształcenie osób dorosłych jako istotnego elementu polityki uczenia się przez całe życie; zwiększenie dostępności do wysokiej jakości edukacji, w tym zwiększenie dostępu do edukacji dzieci z rodzin wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem, a także inwestycje w infrastrukturę w obszarze kształcenia zawodowego.

W przyszłym okresie programowania polityki spójności planowana jest pełna regionalizacja Europejskiego Funduszu Społecznego poprzez realizację programów wielofunduszowych na poziomie samorządów województw.

- Obecnie przygotowujemy się do następnej perspektywy finansowej. Chcemy skupić się na upowszechnieniu dobrej jakości edukacji na wszystkich poziomach kształcenia, walce z wykluczeniem społecznym i zwiększaniu szans edukacyjnych wszystkich dzieci.

W następnej perspektywie finansowania chcemy kierować środki na te dziedziny edukacji i potrzeby tych dzieci, które tego najbardziej potrzebują, a więc na edukację przedszkolną, rozwój kompetencji językowych i kluczowych.

Pamiętamy o dalszym dostosowywaniu systemu kształcenia zawodowego do zmieniającej się gospodarki, unowocześnieniu pracy szkoły poprzez upowszechnienie technologii informacyjno-komunikacyjnych, a także wzmocnienie nauczania przez doświadczenie, zwłaszcza w zakresie nauk przyrodniczych - podsumowała plany MEN Krystyna Szumilas.

men.gov.pl/fot. olo81