O nowotworze można mówić bez straszenia i bez patosu – tak, by zachęcić do profilaktyki i dać ludziom więcej spokoju niż lęku. Influencerka Sylwia Butor przypomina, że krótkie, zwyczajne komunikaty wplecione w codzienność działają lepiej niż wielkie slogany. Pytanie brzmi: co dziś zrobisz dla swojego zdrowia – mały, realny krok czy kolejne odłożenie „na później”?
Dlaczego o tym mówimy właśnie teraz
Coraz więcej kobiet szuka wiedzy o zdrowiu w internecie i social mediach: korzysta z kampanii edukacyjnych, webinarów, warsztatów. W badaniu „Polki a profilaktyka nowotworu piersi” (Henkel Polska / Maison & Partners) motywacje wyglądają tak:
36% – rekomendacja lekarska,
30% – wewnętrzna potrzeba dbania o siebie,
28% – obciążenia genetyczne,
27% – niepokojące objawy.
Niepokoi jedno: co piąta badana w ogóle nie szuka informacji o profilaktyce. Często dlatego, że towarzyszy jej lęk i stres.
Czy u Ciebie częściej wygrywa strach, czy myśl: „zrobię to dla spokoju”?
- Idziemy na paznokcie, koloryzację… to idźmy też na badanie. Po prostu. Bez dramatyzowania. — Sylwia Butor
Proste zdania, wrzucone przy okazji – podczas mycia włosów, zrobionych zakupów, spaceru – potrafią uruchomić dobrą rutynę. Nie każdy chce opowiadać o chorobie. I nie musi. Wystarczy delikatne przypomnienie, że badanie to zwykła część dbania o siebie.
Nie lubimy gabinetów, kolejek, wyników „do odebrania”. To ludzkie. Ale badanie daje jedną z dwóch rzeczy:
spokój („jest OK, mam to z głowy na kilka miesięcy”), albo
szybszy start („zajmijmy się tym teraz, mamy czas i plan”).
Obie są lepsze niż długie czekanie w niepewności.
Delikatna siła społeczności
Wartościowe są miejsca, w których można zapytać bez wstydu i usłyszeć zrozumienie. Tak działają spotkania i panele edukacyjne (m.in. Fundacja OncoCafe – Razem Lepiej) oraz inicjatywy takie jak Różowy Patrol Gliss: wiedza, wsparcie, rozmowa z kobietami, które przez to przeszły.
Zadaj sobie pytania:
Kiedy ostatnio robiłaś/robiłeś badanie profilaktyczne odpowiednie do Twojego wieku?
Co najbardziej Cię powstrzymuje: czas, lęk, wstyd, brak informacji?
Kogo możesz dziś zabrać ze sobą – mamę, partnera, przyjaciółkę, siebie sprzed miesiąca?
Nikt nie ma obowiązku dzielić się swoją historią. Każdy może jednak zrobić mały krok dla zdrowia. Zrób go po swojemu: po cichu, z kimś, po pracy, jutro rano. Najważniejsze, żeby się wydarzył.
Media społecznościowe stają się coraz istotniejszym źródłem informacji, szczególnie dla młodych ludzi. Dla lekarzy mogą więc być ważnym narzędziem do edukowania o kwestiach zdrowotnych. Ciemną stroną social mediów jest jednak to, że z przekazem na temat zdrowia, suplementów diety, leków i badań może wystąpić każdy, także osoby nieuczciwe, które chcą zarobić na strachu pacjentów.
Gościem programu „Kompas Jutra” była Monika Pyrek – legenda polskiej lekkiej atletyki, wielokrotna rekordzistka w skoku o tyczce i uczestniczka czterech igrzysk olimpijskich. W rozmowie z Piotrem Otrębskim opowiedziała nie tylko o swoich startach na światowych arenach, ale też o tym, jak dziś wykorzystuje doświadczenie w pracy nad nowymi podstawami programowymi wychowania fizycznego.
W nowym odcinku podcastu „Kompas Jutra” dr Aleksandra Lewandowska – krajowa konsultantka w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży – mówi o tym, jak na co dzień możemy wspierać zdrowie psychiczne najmłodszych. Podkreśla, że profilaktyka i rozmowa są równie ważne jak leczenie, a edukacja zdrowotna w szkołach została dostosowana do wieku i możliwości dzieci oraz nastolatków. „Patrzyliśmy nie tylko na wiedzę, ale też na emocje i relacje społeczne młodych ludzi” – zaznacza dr Lewandowska.
W najnowszym odcinku podcastu „Kompas Jutra” dr Aleksandra Lewandowska, krajowa konsultant w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, opowiada o tym, dlaczego troska o zdrowie psychiczne młodych ludzi powinna zaczynać się już w szkole. Podkreśla, że profilaktyka i edukacja zdrowotna mają ogromne znaczenie, a przygotowana przez ekspertów podstawa programowa została dopasowana do potrzeb i możliwości uczniów na różnych etapach rozwoju.
Od sierpnia 2025 r. coraz więcej szczepionek można przyjąć bezpośrednio w aptekach. Farmaceuci po odpowiednim szkoleniu szczepią już nie tylko przeciwko COVID-19 i grypie, ale także m.in. przeciw HPV, pneumokokom, krztuścowi czy wirusowemu zapaleniu wątroby. Według danych NFZ, obecnie 1640 aptek w Polsce podpisało umowy na wykonywanie zalecanych szczepień ochronnych finansowanych ze środków publicznych.
Mastektomia profilaktyczna to operacja usunięcia zdrowej piersi po to, by znacząco zmniejszyć ryzyko raka. W Polsce jest refundowana od 2019 roku, ale dotyczy wyłącznie kobiet spełniających ściśle określone kryteria. To zabieg onkologiczny, a nie „plastyka na NFZ” — decyzja poważna i zawsze dobrze przemyślana.
Krzysztof Ignaczak, były reprezentant Polski i mistrz świata z 2014 roku, w najnowszym materiale z serii „Kompas Jutra” Ministerstwa Edukacji wraca pamięcią do lat gry w kadrze i pokazuje, że sport to coś więcej niż wynik. Podkreśla, że regularna aktywność fizyczna wzmacnia zdrowie fizyczne i psychiczne, a szkoła – dzięki dobrej edukacji zdrowotnej – może być dla młodych ludzi najlepszym miejscem startu.
Co najmniej jedna piąta osób wykazuje zachowania ortorektyczne, a u 10 proc. rozwinie się ortoreksja, czyli obsesja na punkcie jakości pożywienia. Problem występuje częściej u kobiet oraz u osób utrzymujących regularną aktywność fizyczną. Konsekwencją zaburzenia może być zarówno nieprawidłowe odżywienie, jak i pojawienie się problemów natury psychicznej. Psychodietetycy radzą, by nie rezygnować ze zdrowego żywienia, ale we wdrażaniu postępowania dietetycznego zachować przede wszystkim umiar.
Rodzice przekazują swojemu potomstwu własne lęki, w tym te dotyczące postrzegania własnego ciała – mówią psychodietetycy. Przez naśladownictwo dzieci uczą się też nieprawidłowych nawyków żywieniowych, takich jak na przykład kompulsywne objadanie się po niepowodzeniu w stosowaniu restrykcyjnej diety. Eksperci podkreślają, że podstawą profilaktyki zaburzeń odżywiania jest uświadamianie dzieci na temat zdrowych nawyków. Zachęcają do wspólnych zakupów i przygotowywania razem posiłków. Ostrzegają również przed fat shamingiem, którego konsekwencje mogą towarzyszyć dziecku również w dorosłości.
W wykazie prac legislacyjnych pojawiła się nowa propozycja Ministerstwa Zdrowia, która przewiduje zakaz wprowadzania do obrotu papierosów elektronicznych jednorazowego użytku – zarówno tych z nikotyną, jak i bez niej, oraz zakaz stosowania aromatów w woreczkach nikotynowych. Projekt trafił do konsultacji społecznych. To już kolejna regulacja sektora tytoniowego w ostatnich miesiącach. Przedstawiciele biznesu podkreślają, że to chaos regulacyjny, który wpływa na brak poczucia pewności prawnej i decyzje inwestycyjne.